نگاهی به ایران و رژیم صهیونیستی در دوره پهلوی دوم ....   

مقدمه:

مناسبات ایران و قوم یهود ریشه
در تاریخ باستان دارد. از دوران پادشاهان هخامنشی، چراگاه‌ها و محل سکونت قوم یهود
در فلسطین، همیشه در قلمروی حاکمیت ایرانیان بوده است. تاریخ و کتب مذهبی قوم یهود
از کوروش کبیر شاه هخامنشی، به خاطر نجات این قوم از اسارت پادشاهان بابل، همیشه به
نیکی یاد می‌کنند. پس از فتح بابل و آزادی قوم یهود، برخی از قبایل این قوم ساکن ایران
شده و در طول 2500 سال، در کنف ایرانیان به‌سر برده و اغلب اوقات در آسایش و رفاه قابل‌توجهی
زندگی کرده‌اند و اگر در برخی از ادوار تاریخی مزه فشار و تضییقات را چشیده‌اند، ملت
مسلمان ایران نیز از جور و ظلم سلاطین و شاهان خود، تلخی‌های فراوانی چشیده‌اند...
البته می‌دانیم که ظهور «جنبش صهیونیسم» در اروپا به‌عنوان عکس‌العمل در قبال ظلم و
ستم جوامع و دولت‌های اروپایی- مسیحی نسبت به یهودیان اروپایی بوده است و نمونه قتل
عام‌های ادعائی قوم یهود، در اروپا هرگز در هیچ‌یک از جوامع اسلامی رخ نداده و همیشه
یهودیان در کنف حمایت مسلمانان و جوامع اسلامی حیات آسوده و رفاه و آزادی قابل‌توجهی
داشته‌اند. ولی متأسفانه جنبش صهیونیست‌ها در مناطق و سرزمین‌های اسلامی همیشه در راستای
منافع استعمار اروپائی شرق به‌ویژه در جهان اسلام بوده است.

پیدایش جنبش صهیونیستی در ایران
در دوران پهلوی‌ها با حمایت سفارتخانه‌های خارجی به‌ویژه فرانسه و انگلیس بوده است
و همین جنبش و تشکیلات آن در ایران، نقش کلیدی در مهاجرت یهودیان ایران به فلسطین اشغالی
داشته است. این جنبش مناسبات خود را با رژیم پهلوی تا پیروزی انقلاب اسلامی در 22 بهمن1357
حفظ کرد. البته رژیم صهیونیستی از بدو پیدایش در سرزمین فلسطین، برای نجات از حلقه
محاصره اعراب، با طرح راهبرد پیرامونی سعی داشت روابط گسترده‌ای با کشورهای همسایه
اعراب، چون: ایران، ترکیه و اتیوپی به‌وجود آورد و در این راه تا حدودی هم موفق بوده
است. و از سوی دیگر رژیم شاه نیز انگیزه‌های زیادی جهت برقراری روابط با رژیم صهیونیستی
«اسرائیل» داشت و بی‌تردید غرب، به‌ویژه آمریکا و انگلیس هم شاه را در این راه ترغیب
و تشویق می‌کردند. البته نقش ایادی فرقه «بهائیت» و گروه‌های یهودی - صهیونیستی در
ایران را نیز در ترغیب شاه برای توسعه روابط با رژیم صهیونیستی نباید فراموش کرد.

اما همواره جامعه اسلامی ایران
به‌رهبری روحانیت و حوزه‌های علمیه قم و نجف، مانع بزرگ در راه توسعه این روبط و علنی
کردن میان دو رژیم بوده‌اند و به شهادت تاریخ معاصر، نهضت و مبارزه اسلامی به رهبری
امام خمینی(ره) نقش بسیار اساسی در کاهش شتاب و توسعه دامنه مناسبات میان شاه و اسرائیل
ایفا کرده است.

* تاریخ
یهودیان ایران

نوشتن تاریخ «کلیمیان ایران»
در یک مقاله میسر نیست و خود نیاز به نگارش چندین جلد کتاب دارد. ولی بی‌مناسبت نیست
که اشاره کوتاهی به‌عمل آید:

* دوره
باستان

سکونت قوم یهود در ایران به
تاریخی در حدود 190 سال پیش از فتح بابل توسط کوروش و صدور زمان بازگشت یهودیان به
«اورشلیم» باز می‌گردد. آنها اغلب در همدان و اصفهان سکنی گزیده بودند... در زمان جانشینان
کوروش، مصر به تسخیر سپاه هخامنشی درآمد و فرمانی مبنی بر عدم تعرض به معبد یهودیان
در مصر صادر شد. در عصر داریوش (552 – 486 ق.م) متصرفات ایران توسعه یافت و سرزمین‌های
یهودی‌نشین هم بخشی از قلمرو حکومت داریوش بود. بنا بر اساطیر بنی‌اسرائیل، یهودیان
در دوران سلطنت خشایار شاه (522-286 ق.م) به واسطه «استر» همسر و ملکه یهودی ایران،
از توطئه‌ای که برای قتل عام آنان چیده شده بود، نجات یافتند! با کشته شدن داریوش سوم
و سقوط دولت هخامنشیان تمامی خاک ایران به‌دست اسکندر مقدونی افتاد و جامعه یهود ایران،
مانند بقیه ایرانی‌ها تحت حاکمیت یونانیان قرار گرفتند... سیاست مذهبی سلوکی‌ها، جانشینان
اسکندر، موجبات انزجار قوم یهود را فراهم آورد. برخی از پادشاهان سلوکی مجسمه ژوپیتر
را در معبد یهود بر پا داشته و آنان را مجبور به قربانی نمودن «خوک!» برای بت‌های یونانی
می‌نمودند... و اجرای بعضی از مراسم مذهبی آنان هم ممنوع گردید... در عصر اشکانیان
بنا بر روایات یهودیان، جامعه یهودی ایران مورد حمایت پادشاهان اشکانی قرار گرفت و
روایات اهل مذهبی که در این عهد معمول بود، نسبت به یهودیان نیز اجرا شده است. یهودیان
در این دوره به بازسازی و سازماندهی تشکیلات و ساختار اداری - مذهبی پرداختند و معابد
خود را در شهرهایی که در قلمروی اشکانیان بود، مرمت و بازسازی نمودند. در دوران حاکمیت
ساسانیان، سیاست مذهبی شاهان ساسانی تحت تأثیر نفوذ موبدان تغییر یافت و روش تساهل
و تسامح مذهبی تا اندازه‌ای کاهش یافته و امتیازات مذهبی و استقلال محاکم یهودی، لغو
و اجرای احکام طبق مقررات مذهبی آنها، از سوی ساسانیان تعطیل شد. قبض و بسط آزادی مذهبی
یهودیان ایرانی در دوران ساسانیان کاملاً مشهود است. به‌طور مثال می‌توان اشاره کرد
که در دوران بهرام گور، یهودیان از آزادی مذهبی برخوردار بودند، ولی در دوره حاکمیت
یزدگرد دوم که تحت نفوذ موبدان بود، فرمانی صادر شد که یهودیان را مجبور می‌ساخت روز
شنبه را مقدس ندانند...! و تعطیل نکنند!

* یهودیان
در پناه حاکمیت مسلمانان

... اتخاذ
روش مدارا و تسامح، نسبت به پیروان ادیان (مسیحیان و یهودیان و زردشتی‌ها)، از هنگام
فتح ایران توسط نیروهای اسلام یک سیاست ثابتی بوده که منبعث از تعلیمات آئین اسلام
بوده است.

به گواهی اغلب مورخان اسلامی
و غیراسلامی، قوم یهود هم چون سایر پیروان مذاهب، در کنف حمایت حاکمیت اسلامی، از آزادی
مسکن و کسب و کار و آزادی عبادت و انجام مراسم مذهبی برخوردار بودند... تارخ‌نگاران
یهودی اعمال پاره‌ای تضییقات علیه یهود را یادآوری می‌کنند، از آن جمله می‌توان به
منبع استخدام آنها در ادارات دولتی، انجام عبادات به آهستگی، متمایز ساختن آنها با
رنگ مخصوص در لباس اشاره کرد، ولی در دوران حاکمیت مغول بر ایران یک یهودی به‌نام سعدالدوله
وزیر ارغون شاه شده و موقعیت یهودیان بهبود یافت. در حمله تیمور لنگ به ایران بسیاری
از شهرها ویران گشت و جمعیت زیادی از ایرانیان، از جمله یهودیان متحمل خسارات جانی
و مالی فراوانی شدند. بنا به روایات تاریخی؛ تیمور هنگام حمله به اصفهان70 هزار تن
را از دم تیغ گذراند و بسیاری از یهودیان هم در آنجا قتل عام شدند. و بنا بر یک افسانه
قدیمی، یهودیان اصفهان لنگ شدن پای تیمور را از آن‌رو می‌دانند که در مراسم روزه بزرگ
سال 1387 م هنگامی که یهودیان در کنیسه مارون ولایت، با صدای بلند جمله توحید را ادا
می‌کردند، تیمور که اتفاقاً از محله یهودیان عبور می‌کرد، بر اثر رم کردن اسبش، به
زمین افتاد و پایش شکست و لنگ شد!

از این‌رو، او حکم قتل یهودیان
را صادر کرد و کنیسه را به مسجد مبدل ساخت. اما یهودیان در دوران عثمانی و صفوی برخلاف
هم‌کیشان خود که در اروپا مورد خشم و تعرض و قتل قرار داشتند، از توجه خاص سلاطین دولت‌های
عثمانی و صفوی برخوردار بودند. «حبیب لوی» در کتابش «تاریخ یهود ایران» به ذکر برخی
فشارها و سیاست تضییق مذهبی علیه یهودیان ایران در دوران صفویه می‌پردازد از جمله اینکه
به هنگام باران، یهودیان حق آمدن به کوچه و خیابان و یا حق سوار شدن بر اسب و حق پوشیدن
جوراب بلند را نداشتند. ولی باید اشاره کرد که انگیزه‌ها و علل مذهبی، تنها محرک تعقیب
کلیمی‌ها در بخشی از دوره صفویه نبوده، بلکه اعمال آنها باعث این امر می‌شد، چرا که
یهودیان ایرانی گاهی متهم به اشاعه فساد و فحشا و یا جادوگری و شراب‌سازی می‌شدند و
تحت تعقیب قرار می‌گرفتند و همین سیاست و فشار شاهان صفوی، موجب مهاجرت یهودیان به
خاک عثمانی گشت.

با سقوط دولت صفوی، وضع یهودیان
ایرانی دگرگون گشت... در زمان نادرشاه، هفت خانواده کلیمی به‌عنوان خزانه‌دار به مشهد
اعزام شدند که این تعداد تا قبل از شهریور1320 ش، حدوداً به پانصد خانوار رسید.

رد پای صهیونیسم در ایران؛کنکاش
تاریخی

جمعیت یهودیان ایران در دوران
فتحعلی‌شاه قاجار به حدود یکصد و سی هزارنفر می‌رسید. در تهران 15 هزارنفر و در تبریز
هفت هزارنفر یهودی زندگی می‌کردند... با پیدایش «علی محمد باب» و شکل‌گیری فرقه‌ساختگی
بهائیت، جمعی از یهودیان با سوء‌استفاده از موقعیت، به این فرقه روی آوردند و بهائی
شدند! دکتر یعقوب ادوارد پولاک، اهل بوهم طبیب مخصوص ناصرالدین‌شاه یهودی بود و حضور
وی در دربار ناصری تاثیر مهمی در توجه شاه قاجار به اوضاع یهودیان ایرانی داشته است.
همان‌طور که بعدها، پزشک مخصوص پهلوی دوم، سرلشگر دکتر ایادی، یک بهائی سرشناس بود
که می‌توانست از نفوذ خود در شاه، استفاده کرده و او را وادار به انجام کارها و اعمالی
کند که موجب رنجش مسلمانان می‌گردید...

... با رشد
جنبش صهیونیستی در اروپا، توسعه جایگاه یهودیان در دول اروپائی به‌ویژه انگلیس، حمایت
تدریجی دولت‌های اروپایی از یهودیان ایران در دوره حاکمیت ناصرالدین‌شاه نضج گرفت.
مسافرت ناصرالدین‌شاه به اروپا بستر مناسبی برای ملاقات نمایندگان مؤسسات و تشکیلات
صهیونیستی در اروپا با وی بود. در پاریس شاه قاجار با لـُرد روتچیلد از خانواده‌های
متمول یهودی و از رهبران صیهونیستی فرانسه، ملاقات کرد و لـُرد از شاه خواست تا نسبت
به اصلاح وضعیت اجتماعی یهودیان ایران همت گمارد. اهتمام ممالک اروپائی به یهودیان
ایران، دولت قاجار را مجبور به دادن امتیازات و تسهیلاتی به یهودیان نمود تا آنکه در
سال 1295 هـ . ق کار نظارت بر امور جامعه یهود ایران به‌عنوان ملل متنوع! به وزارت
امور خارجه واگذار شد. نخستین مدرسه الیانس(مدرسه یهودیان) در تهران درسال 1317 هـ
. ق گشایش یافت و مظفرالدین‌شاه، مبلغ 200 تومان به آن مؤسسه کمک نقدی کرد. در پی ترور
الکساندر دوم، تزار روسیه در سال 1881 م، یهودیان روسیه در معرض قتل عام قرارگرفتند
و تعداد بسیاری از آنها از روسیه به فلسطین و کشورهای دیگر مهاجرت کردند. با رسیدن
اخبار روسیه به ایران، تمایل مهاجرت به فلسطین در میان یهودیان ایران افزایش یافت.

البته طرح کلی جنبش صهیونیسم
جهانی در این رهگذر، نقش مؤثری در افزایش تمایل یهودیان ایران به مهاجرت داشته است.
مهاجرت یهودیان ایرانی، به فلسطین قبل از قرن نوزدهم جنبه مذهبی و اجتماعی داشت، ولی
در قرن نوزدهم و پس از کنفرانس صهیونیست‌ها در بال، این مهاجرت جنبه سیاسی و عقیدتی
پیدا کرد. پس از تشکیل اولین گردهم‌آیی بین‌المللی صهیونیسم به‌رهبری هرتزل در شهر
بال سوئیس در سال (1897 م / 1315 هـ ق) و تصویب پیشنهاد ایجاد یک میهن مستقل برای یهودیان
جهان در فلسطین، مهاجرت یهودیان به این سرزمین صورت سازمان‌یافته‌ای به خود گرفت. البته
سیاست دول استعماری غرب و کار سازمان‌یافته صیهیونیست‌ها، نقش مؤثری در تقویت احساسات
یهودیان و تشویق آنها به مهاجرت به فلسطین، داشت و در ایران هم نقش سفارتخانه‌های خارجی
به‌ویژه آمریکا، فرانسه و انگلیس در امر مهاجرت یهودیان ایرانی موثر و کاملاً آشکار
بود... به‌عنوان مثال می‌توان به درگیری تنی چند از یهودیان و مسلمان در سال 1322 هـ
ق در خیابان سیروس تهران اشاره نمود که طی آن کاردار سفارت آمریکا در تهران با ارسال
یادداشتی به وزارت امور خارجه ایران، حمایت دولت خود را از یهودیان اعلام داشت: «دولت
و ملت اتازونی(آمریکا) به ادله چند در باب طایفه یهود که پراکنده در میان علم‌اند توجه
و مراعات بسیار در آسایش و آرامش آنها می‌نماید و از باب اعلی مراتب فضل و هنر و کسب
و خیرات و شهرت علوم و حرفه که دارا می‌باشند بعضی از اجزای محترم‌تر و مودت‌تر جماعت
جمهوری دولت اتازونی هستند... ».

موقعیت یهودیان در اوخر عصر
قاجار

یهودیان ایران در حمایت از مشروطیت
فعالیت داشته و رهبران مشروطه را ناجی خود ‌دانستند... اقلیت‌های مذهبی چون یهودیان
در مجلس اول شورای ملی ایران از حق انتخاب وکیل برخوردار شدند. زردشتیان «ارباب جمشید»
را به‌عنوان نماینده خود انتخاب کردند ولی ارامنه و یهودی‌ها به آقایان بهبهانی و طباطبائی
رأی دادند تا به‌اصطلاح حـُسن نیت خود را نشان دهند. پس از صدور بیانیه بالفوردر سال
1917 م. و تأیید تشکیل کانون ملی یهود در فلسطین از سوی انگلستان، برخی از یهودیان
ایرانی به فکر تأسیس «انجمن صهیونیستی در ایران» افتادند... و این انجمن را در سال
1298 هـ ش در تهران تشکیل داده و شعباتی نیز در شهرستان‌ها دایر کردند.

کمیته مرکزی این انجمن شامل
13 نفر بوده که عزیزالله نعیم رئیس کل تشکیلات و دکتر حبیب لوی (مؤلف کتاب تاریخ یهود
در سه جلد) بازرس کل این انجمن بود. ... کودتای سوم اسفند 1299 هـ ش، رضاخان را در
ایران بر مسند قدرت نشاند...! و عصر پهلوی‌ها دوران طلایی فعالیت صهیونیست‌ها در ایران
بود. اسناد تاریخی در آرشیو وزارت امور خارجه ایران وجود نقش بارز و ویژه: «میرزا حبیب‌الله
خان آل‌رضا» یا عین‌الملک هویدا (پدر هویدا نخست‌وزیر بعدی ایران) را در صحنه روابط
ایران و فلسطین اشغالی به‌خوبی نشان می‌دهد. وی از رهبران حزب بهائی‌گری ایران بوده
و از خواص اطرافیان «عباس افندی» دومین سرکرده بهائیان است. حال آنکه هویدا در سال‌های
آغازینه سلطنت رضاشاه، عهده‌دار امور فلسطین بود که تحت قیمومیت انگلیس قرار داشت.

با استقرار سلطنت پهلوی در ایران،
یهودیان از محله‌های خاص خود خارج شده و از آزادی‌ها و امکانات و حمایت‌های گسترده‌ای
برخوردار گشتند، تا آنجا که بر اساس قوانین دوران پهلوی، یهودیان می‌توانستند مالک
زمین و املاک - به هر میزان و مقداری - بشوند... (رژیم شاه علاوه بر دادن آزادی عمل
به آنها و کمک به مهاجرت یهودیان ایرانی، نقش مهمی هم در مهاجرت یهودیان بخارا و سمرقند
و عراق و ترکیه داشته است.)

دولت ایران و جامعه یهودی ایران
در زمان جنگ دوم جهانی هنگامی که آوارگان یهودی لهستانی از فشار ارتش نازی فرار کردند،
با پذیرش و اسکان آنها در ایران، مقدمات لازم را برای ورود نمایندگان آژانس یهود به
ایران، به بهانه انتقال آنها به فلسطین اشغالی فراهم ساختند. پس از تشکیل دولت صهیونیستی
و غاصب اسرائیل در سرزمین فلسطینی، پیوندهای جامعه یهود ایران با نهادهای مذهبی، فرهنگی،
اجتماعی و سیاسی اسرائیل، گره خورد...! حضور فعال و چشم‌گیر یهودیان ایرانی در اقتصاد
و سیاست ایران نقش مؤثری در سیاست شاه و دولت‌ها در ایران، در قبال رژیم صهیونیستی
اسرائیل داشته است و لابی‌های یهودی ایران نقش فعالی در تقویت روابط میان رژیم شاه
و رژیم صهیونیستی را به‌عهده گرفتند!

جمعیت یهودیان ایران که در اواخر
حکومت قاجار به 75 هزارنفر بالغ گردیده بود، در دوران پهلوی‌ها تا 135 هزارنفر افزایش
یافت و در هشت سال نخست تشکیل دولت صهیونیستی اسرائیل، به کمک رژیم ایران 45 هزار یهودی
از ایران به سوی فلسطین اشغالی مهاجرت کردند.

یهودیان ایران به پاس حمایت‌های
همه‌جانبه خاندان پهلوی از آنها، هنگام ازدواج محمدرضا پهلوی با فوزیه - خواهر ملک
فاروق پادشاه مصر در 1318 هـ - لوح طلایی مزین به جواهرات گران‌قیمت که بر روی آن اشعاری
منقوش بود، هدیه دادند و در زمان تاج‌گذاری! پهلوی دوم در سال 1346 ش، نیز لوح گران‌بهایی
از طلای ناب به ارزش شش میلیون دلار به شاه ایران هدیه دادند. »

سازمان‌های یهودی و صهیونیستی
در ایران

اشاره کردیم که سازمان‌ها و
تشکل‌های یهودی و صهیونیستی در ایران، نقش مهمی در ایجاد روابط میان رژیم شاه و اسرائیل
داشته‌اند. مهم‌ترین و معروف‌ترین سازمان‌های یهودی و صهیونیستی در ایران را می‌توان
به‌شرح زیر، فهرست کرد:

1- تشکیلات
آموزشی مدرسه آلیانس در تهران: این تشکیلات وابسته به آلیانس ایزرائلیت اونیورسال فرانسه
است. مسافرت ناصرالدین‌شاه به فرانسه و ملاقات با سران صهیونیستی فرانسه، زمینه را
برای تأسیس این مؤسسه در تهران فراهم ساخت. نخستین مدرسه آلیانس در تهران با فرمان
مظفرالدین‌شاه در سال 1312 هـ ق گشایش یافت و با 300 دانش‌آموز آغاز به‌کار کرد؟!...
پس از مدتی این تشکیلات رو به توسعه نهاد و شعبات خود را در شهرهای: اصفهان، همدان،
کرمانشاه، شیراز، سنندج، بروجرد، گلپایگان، یزد، کاشان، نهاوند و تویسرکان تأسیس کرد...
این مدارس نقش مهمی در سازماندهی جامعه یهودی ایران داشته است. و نمایندگان این مدارس
همیشه از حمایت سفارتخانه‌های کشورهای بزرگ غربی به‌ویژه آمریکا و انگلیس برخوردار
بوده‌اند.

2- مؤسسه
ارت: این مؤسسه فرهنگی که در سال 1880 م تأسیس شده، در اغلب کشورهای جهان شعباتی دارد
و مرکز آن در ژنو است. در شهریور 1329 هـ ش این مؤسسه به منظور آموزش صنایع و حرفه‌های
مختلف به یهودیان ایرانی، به تأسیس یک آموزشگاه حرفه‌ای در تهران مبادرت نمود. آموزشگاه
ارت ایرانی برای آموزش فرهنگ یهودی اهمیت خاصی قائل بود و به همین بهانه از مربیان
ورزیده اسرائیلی دعوت به‌عمل می‌آورد تا به آموزش یهودیان ایرانی بپردازد.

3- مؤسسه
فرهنگی اوتصر هتورا «گنج دانش:» این مؤسسه مذهبی و فرهنگی در تهران و شهرستان‌های مختلف
ایران کلاس‌هایی را به‌منظور تدریس زبان «عبری» و علوم دینی دایر کرد... البته مهاجرت
دسته‌جمعی یهودیان اکثر شهرهای کوچک ایران به فلسطین اشغالی و یا تهران باعث شد که
مدارس وابسته به این مؤسسه در بیش از بیست نقطه ایران تعطیل شود چون دیگر نیازی به
آنها نبود.

فعالیت سازمان‌یافته صهیونیسم
در ایران قبل از انقلاب

 ....